Segmenty działalności

Jesteśmy największym zintegrowanym pionowo producentem oraz dostawcą energii elektrycznej w Polsce i największym producentem ciepła. Działamy w całym łańcuchu wartości: produkujemy energię elektryczną i ciepło w naszych elektrowniach i elektrociepłowniach, a następnie dostarczamy i sprzedajemy je naszym klientom w całej Polsce, zarówno gospodarstwom domowym, jak i przedsiębiorstwom, instytucjom i samorządom.

Przedmiotem działalności segmentu jest wydobycie węgla brunatnego i wytwarzanie energii elektrycznej w źródłach konwencjonalnych.

*Ujęcie zarządcze.

Podstawowym źródłem przychodów segmentu Energetyka Konwencjonalna są przychody ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku hurtowym oparte na cenie energii elektrycznej ustalanej przez mechanizmy równoważenia podaży i popytu przy uwzględnieniu kosztów zmiennych wytwarzania.

Istotną pozycję w przychodach segmentu od 2021 roku stanowią przychody z Rynku Mocy, mechanizmu wprowadzonego w celu zapobieżenia sytuacji niedoboru energii elektrycznej w KSE. Są one równoległymi przychodami do tych uzyskiwanych z rynku energii elektrycznej. Elektrownie segmentu Energetyki Konwencjonalnej, otrzymują wynagrodzenie za wykonywanie obowiązku mocowego (pozostawanie przez Jednostkę Rynku Mocy w gotowości do dostarczania mocy elektrycznej do systemu oraz zobowiązanie do dostawy określonej mocy do systemu w okresie zagrożenia).

W segmencie Energetyka Konwencjonalna Grupy Kapitałowej PGE działa spółka PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z siedzibą w Bełchatowie. W raportowanym okresie, czyli na dzień 31 grudnia 2021 roku, w skład spółki wchodziło 7 oddziałów, znajdujących się na terenie pięciu województw.

Były to 2 kopalnie węgla brunatnego (Bełchatów i Turów) oraz  5 elektrowni konwencjonalnych (Bełchatów, Turów, Opole, Rybnik, Zespół Elektrowni Dolna Odra). Grupa jest liderem w branży wydobywczej węgla brunatnego (jej udział rynkowy stanowi ponad 90% krajowego wydobycia), a także największym wytwórcą energii elektrycznej, z ok. 40% udziałem w krajowej produkcji energii elektrycznej.

W skład segmentu Energetyka Konwencjonalna wchodzą: 2 kopalnie węgla brunatnego oraz 5 elektrowni konwencjonalnych. Produkcja oparta jest na węglu brunatnym, wydobywanym z własnych kopalni oraz na węglu kamiennym.

Dane dotyczące mocy zainstalowanej i produkcji w segmencie Energetyka Konwencjonalna

W poniższej tabeli przedstawiono zasoby węgla brunatnego na koniec 2021 roku i wielkość wydobycia w 2021 roku.

Tabela: Zasoby węgla brunatnego na koniec 2021 roku oraz wielkość wydobycia w 2021 roku.

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wynik EBITDA segmentu Energetyka Konwencjonalna r/r były:

Poniesione nakłady inwestycyjne w segmencie Energetyka Konwencjonalna w 2021 i 2020 roku.

Przedmiotem działalności segmentu Ciepłownictwo jest wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej w źródłach konwencjonalnych oraz dystrybucja ciepła.

*Ujęcie zarządcze

Podobnie jak w przypadku segmentu Energetyka Konwencjonalna najważniejszym źródłem przychodów segmentu są przychody ze sprzedaży energii elektrycznej, przy czym związane są one zwykle bezpośrednio z produkcją ciepła, zależną od zapotrzebowania, cechując się wysoką sezonowością i zależnością od temperatur zewnętrznych.

Przychody ze sprzedaży i dystrybucji ciepła mają charakter regulowany. Przedsiębiorstwa energetyczne samodzielnie ustalają taryfy i przedstawiają je Prezesowi URE do zatwierdzenia. Produkcja ciepła w Grupie PGE odbywa się w jednostkach kogeneracyjnych, których taryfy na ciepło kalkulowane są z wykorzystaniem metody uproszczonej (w odróżnieniu od taryfowania na bazie pełnej struktury kosztów) w oparciu o tzw. ceny referencyjne, przede wszystkim oparte o średnie ceny sprzedaży wytwarzania ciepła z jednostek o określonym paliwie, nie będących jednostkami kogeneracji. Publikowane są one co roku przez Prezesa URE.

W przypadku taryf na dystrybucję ciepła wykorzystywana jest metoda kosztowa, która pozwala pokryć koszty uzasadnione (głównie koszty strat ciepła oraz podatek od nieruchomości) oraz zwrot z zainwestowanego kapitału, zgodnie z wytycznymi Prezesa URE.

Produkcja ciepła i energii elektrycznej bezpośrednio związana jest z kluczowymi kosztami zmiennymi segmentu – kosztem zużycia paliw produkcyjnych (przede wszystkim węgiel kamienny i gaz ziemny) oraz kosztem opłat za emisję CO₂.

Wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji jest dodatkowo wynagradzane. Do 2018 roku elektrociepłownie uzyskiwały przychody z tyt. sprzedaży świadectw pochodzenia energii w postaci certyfikatów kogeneracyjnych (żółtych i czerwonych). Od 2019 roku, wraz ze zmianą modelu wsparcia, uzyskują wsparcie na poziomie pokrywającym zwiększone koszty operacyjne produkcji, dla dużych jednostek wyznaczane są w trybie indywidualnym. Mechanizm wsparcia w postaci certyfikatów funkcjonuje nadal dla źródeł wytwórczych opalanych biomasą.

W ramach segmentu Ciepłownictwo w Grupie Kapitałowej PGE połączone zostały elektrociepłownie wydzielone z aktywów EDF przejętych 14 listopada 2017 roku oraz elektrociepłownie wydzielone z PGE GiEK S.A. W skład segmentu od 2 stycznia 2019 roku wchodzą spółki: PGE EC S.A., KOGENERACJA S.A., Elektrociepłownia Zielona Góra S.A., PGE Toruń S.A., PGE Gaz Toruń sp. z o.o., PEC Zgierz sp. z o.o. oraz MEGAZEC sp. z o.o. Dodatkowo od 1 lipca 2021 roku EC Szczecin, EC Pomorzany oraz sieć ciepłownicza w Gryfinie, ujmowane do 30 czerwca 2021 roku w ramach segmentu Energetyka Konwencjonalna, zostały włączone w struktury segmentu Ciepłownictwo.

Segment Ciepłownictwo jest największym wytwórcą ciepła w kraju z ponad 20 procentowym udziałem w rynku. Produkcja oparta jest głównie na węglu kamiennym i gazie.

Dane dotyczące mocy zainstalowanej i produkcji w segmencie Ciepłownictwo

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wynik EBITDA segmentu Ciepłownictwo r/r były:

Poniesione nakłady inwestycyjne w segmencie Ciepłownictwo w 2021 i 2020 roku

Przedmiotem działalności segmentu jest wytwarzanie energii elektrycznej w źródłach odnawialnych oraz w elektrowniach szczytowo-pompowych.

*Ujęcie zarządcze.

Segment Energetyka Odnawialna oparty jest przede wszystkim o przychody ze sprzedaży energii elektrycznej, przy czym, w odróżnieniu od produkcji w elektrowniach systemowych segmentu Energetyka Konwencjonalna, przychody te uzależnione są w większym stopniu od zmienności warunków atmosferycznych i ceny na rynku spot ze względu na przyjęty model sprzedaży energii ze źródeł odnawialnych. Dodatkowo część jednostek wytwórczych otrzymuje przychody z tytułu sprzedaży świadectw pochodzenia energii (zielonych certyfikatów) uzyskiwanych za wyprodukowaną energię odnawialną.

Po stronie kosztowej najważniejsze pozycje stanowią: amortyzacja aktywów segmentu, zużycie energii na potrzeby pompowania wody w elektrowniach szczytowo-pompowych oraz usługi obce, głównie usługi remontowe. Istotną pozycję kosztową działalności w ramach segmentu stanowią również podatek od nieruchomości oraz wynagrodzenia pracowników.

W ramach Grupy Kapitałowej PGE działalnością operacyjną w zakresie energetyki odnawialnej zarządza spółka PGE Energia Odnawialna S.A. W skład segmentu wchodzi również PGE Baltica, odpowiadająca za wszelkie działania związane z energetyką morską.

Na aktywa segmentu składa się:

• 17 farm wiatrowych,
• 5 elektrowni fotowoltaicznych,
• 29 elektrowni wodnych przepływowych,

4 elektrownie wodne szczytowo-pompowe, w tym 2 z dopływem naturalnym.

Dane dotyczące mocy zainstalowanej i produkcji w elektrowniach segmentu Energetyka Odnawialna

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wyniki segmentu Energetyka Odnawialna r/r były:

• Wzrost przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, który wynika z: wyższej średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej o 210 PLN/MWh r/r, co przełożyło się na wzrost przychodów o ok. 567 mln PLN; niższego wolumenu sprzedaży o 138 GWh, co wpłynęło na pomniejszenie przychodów o ok. 29 mln PLN.
• Niższe przychody ze sprzedaży praw majątkowych, wynikają głównie z niższego wolumenu produkcji w związku z zakończeniem wsparcia z końcem września 2020 roku dla 12 małych elektrowni wodnych.
• Niższe przychody ze sprzedaży regulacyjnych usług systemowych, wynikające głównie ze zmiany umowy na świadczenie usług i wycofania w 2021 roku między innymi usługi RIG.
• Rynek Mocy, mechanizm, który nie występował w okresie porównywalnym.

Jesteśmy drugim pod względem liczby klientów dystrybutorem energii z ok. 25 proc. udziałem w polskim rynku dystrybucji energii. Nasz obszar dystrybucyjny obejmuje niemal 40 proc. powierzchni Polski. Przy wykorzystaniu ponad 290 tys. km sieci energetycznych dostarczamy energię elektryczną do ponad 5,5 mln klientów.

Przedmiotem działalności segmentu jest świadczenie usług dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych za pomocą sieci i urządzeń elektroenergetycznych wysokich, średnich i niskich napięć.

* W ujęciu zarządczym.

Przychody segmentu oparte są o taryfy dla usług dystrybucji energii elektrycznej, zatwierdzane co roku przez Prezesa URE na wniosek spółki i mają charakter regulowany.

Taryfa zapewnia przeniesienie w niej kosztów związanych z bieżącą działalnością operatora systemu dystrybucyjnego. Są to zarówno uzasadnione koszty operacyjne, amortyzacja, jak również koszty związane z koniecznością pokrycia strat bilansowych przy dystrybucji energii elektrycznej, czy zakupu usług przesyłowych od Operatora Systemu Przesyłowego. Równocześnie taryfa uwzględnia koszty przenoszone w opłacie, takie jak opłata OZE, opłata przejściowa, opłata kogeneracyjna oraz od 2021 roku opłata mocowa.

Kluczowym elementem kształtującym wynik segmentu dystrybucji jest wynagrodzenie z tyt. zwrotu z zainwestowanego przez spółkę kapitału. Oparty jest on o tzw. wartość regulacyjną aktywów (WRA), tworzoną w oparciu o realizowane inwestycje oraz uwzględnienie amortyzacji majątku. WRA jest podstawą do obliczenia zwrotu kapitału, przy wykorzystaniu średnioważonego kosztu kapitału, który jest publikowany przez Prezesa URE zgodnie z ustaloną formułą i przy uwzględnieniu, jako stopy wolnej od ryzyka, średniej rentowności 10-letnich obligacji Skarbu Państwa o najdłuższym terminie wykupu w okresie 36 miesięcy poprzedzających złożony wniosek taryfowy, notowanych na Rynku Treasury BondSpot. Ponadto wysokość zwrotu z kapitału uzależniona jest od wykonania indywidualnych celów jakościowych wyznaczonych przez Prezesa URE dla wskaźników efektywności obejmujących: czas trwania przerw, częstość przerw, czas realizacji przyłączenia oraz (jeszcze nie uwzględniany) czas przekazywania danych pomiarowo-rozliczeniowych.

PGE Dystrybucja S.A. działa na obszarze 129 829 km² i dostarcza energię elektryczną do ponad 5,5 mln klientów.

Wolumen dystrybuowanej energii elektrycznej i liczba klientów w latach 2021 i 2020.

Kluczowe dane operacyjne.

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wyniki segmentu Dystrybucja r/r były:

• Wzrost wolumenu dystrybuowanej energii elektrycznej o 2,1 TWh, wynikający głównie ze wzrostu zapotrzebowania.
• Spadek stawek w Taryfie 2021 o 9,6 PLN/MWh w porównaniu do taryfy obowiązującej w ubiegłym roku, który przełożył się na obniżenie przychodów ze sprzedaży usług dystrybucyjnych.
• Niższe koszty zakupu energii elektrycznej na pokrycie różnicy bilansowej głównie spowodowane spadkiem średniej stawki zakupu energii na pokrycie różnicy.
• Wzrost kosztów podatku od nieruchomości w związku ze wzrostem: wartości majątku sieciowego wwyniku realizacji inwestycji oraz stawek podatkowych dotyczących gruntów i budynków.
• Spadek kosztów osobowych w związku z prowadzonym procesem optymalizacji kosztowej.

Poniesione nakłady inwestycyjne w segmencie Dystrybucja w 2021 i 2020 roku

Segment Obrót obejmuje działalność prowadzoną w Grupie PGE na rynku hurtowym energii oraz na rynku detalicznym.

Działalność prowadzona w ramach rynku hurtowego dotyczy przede wszystkim realizacji transakcji obrotu energią elektryczną w imieniu i na rzecz segmentów Energetyka Konwencjonalna, Ciepłownictwo oraz Energetyka Odnawialna.

* Dane dotyczą spółki PGE Obrót S.A.

W ramach działalności na rynku detalicznym główne źródło przychodów segmentu to sprzedaż energii elektrycznej do odbiorców końcowych. Jest to sprzedaż do odbiorców biznesowych i instytucjonalnych, stanowiąca większość sprzedawanego wolumenu, oraz do odbiorców indywidualnych.

Sprzedawanej energii elektrycznej przyporządkowane są koszty zakupu energii elektrycznej na rynku hurtowym oraz koszty umorzenia praw majątkowych, w ramach systemu wsparcia dla źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej.

Segment Obrót ponosi również koszty związane z działalnością centrum korporacyjnego Grupy.

Wolumen sprzedaży energii elektrycznej do odbiorców finalnych i liczba klientów 2020 i 2019 roku

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na wynik EBITDA segmentu Obrót r/r były:

• Wyższy wynik na energii elektrycznej jest efektem zaniżonej bazy na sprzedaży produktów taryfowych w roku ubiegłym – ze względu na taryfy dla gospodarstw domowych na poziomie niepokrywającym rzeczywistych kosztów zakupu energii elektrycznej. Niska baza roku ubiegłego to również efekt zmniejszonego zapotrzebowania w związku z COVID-19, co skutkowało odsprzedażą części wolumenu na rynku SPOT poniżej cen zakupu w transakcjach terminowych.
• Wzrost przychodów z usług świadczonych wewnątrz GK PGE wynikający głównie ze wzrostu przychodów z tytułu umowy o Zarządzanie Handlowe Zdolnościami Wytwórczymi, co jest konsekwencją wyższej wartości obrotu energią elektryczną objętej zarządzaniem.
• Niższy wynik na sprzedaży gazu w efekcie wyższych kosztów bilansowania portfela w związku ze znaczącym wzrostem cen na rynku hurtowym.
• Wyższe koszty osobowe w efekcie zmian organizacyjnych i w związku z prowadzonym procesem zmiany wynagrodzeń.
• Negatywny wpływ salda rezerw na umowy rodzące obciążenia oraz na potencjalne roszczenia od kontrahentów, będący rezultatem rozwiązania w 2020 roku rezerwy na umowy rodzące obciążenia, która dotyczyła głównie braku pokrycia części kosztów uzasadnionych prowadzenia działalności zatwierdzonej przez Prezesa URE taryfie dla gospodarstw domowych. Z kolei w 2021 roku utworzono rezerwę na potencjalne roszczenia od kontrahentów w związku z wypowiedzeniem niekorzystnych umów na dostawę energii elektrycznej oraz gazu ziemnego.

Od początku 2021 roku w strukturach Grupy PGE funkcjonuje nowy segment operacyjny Gospodarka Obiegu Zamkniętego (GOZ). W skład segmentu wchodzą spółki: PGE Ekoserwis S.A., EPORE S.A., ZOWER sp. z o.o. Gospodarowanie ubocznymi produktami spalania w Grupie PGE, prowadzi do wykorzystywania odpadów jako pełnowartościowych substancji zagospodarowanych w innych gałęziach gospodarki (przemysł cementowy, budownictwo, drogownictwo, górnictwo), a w konsekwencji do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów końcowych.

Przedmiotem działalności segmentu jest zapewnienie kompleksowej obsługi w zakresie zarządzania ubocznymi produktami spalania (UPS), świadczenie usług w obszarach pomocniczych dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła oraz dostaw materiałów na bazie UPS.

W segmencie GOZ najważniejszym źródłem przychodów segmentu są przychody z gospodarczego wykorzystania UPS, obejmujące przychody ze sprzedaży UPS w stanie nieprzetworzonym, przychody ze sprzedaży produktów wytworzonych na bazie UPS w ramach własnych procesów produkcyjnych oraz sprzedaż usług związanych z zagospodarowaniem UPS. Poziom osiąganych przychodów jest uzależniony od wielu czynników, w tym od możliwości handlowych sprzedaży UPS w stanie przetworzonym i nieprzetworzonym, sezonowości branż nabywających UPS, sezonowości pracy dostawców UPS (elektrownie, elektrociepłownie), wielkości odebranego wolumenu, wydajności infrastruktury produkcyjnej, możliwości składowania UPS jako zapasów materiałowych przeznaczonych do produkcji oraz panujących warunków rynkowych.

Kluczowe czynniki wpływające na wynik EBITDA segmentu GOZ:

• Przychody ze sprzedaży ubocznych produktów spalania: popiołu, żużlu i gipsu, uzyskiwanych wprocesie spalania węgla kamiennego i brunatnego.
• Przychody ze sprzedaży usług, wynikające z usług w zakresie obsługi składowisk węglowych oraz wynajmu urządzeń ciężkich, głównie dla spółek z GK PGE.
• Koszty osobowe niezbędne do realizacji zadań segmentu.
• Koszty usług obcych, wynikające głównie z usług transportu odpadów z jednostek produkcyjnych.
• Pozostałe, w tym koszty zużycia materiałów oraz energii.