7.1 Przychody ze sprzedaży

Przychody z umów z klientami

Przychody są ujmowane w taki sposób, aby odzwierciedlić przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniem jednostki – będzie ona uprawniona w zamian za te dobra lub usługi.

Przychody są ujmowane w momencie spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra (produktu) klientowi. Przekazanie dobra następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym dobrem.

Jednostka ujmuje przychód z umowy z klientem tylko wówczas, gdy spełnione są wszystkie następujące kryteria:

• strony umowy zawarły umowę (w formie pisemnej, ustnej lub zgodnie z innymi zwyczajowymi praktykami handlowymi) i są zobowiązane do wykonania swoich obowiązków;
• Grupa jest w stanie zidentyfikować prawa każdej ze stron dotyczące dóbr lub usług, które mają zostać przekazane;
• Grupa jest w stanie zidentyfikować warunki płatności za dobra lub usługi, które mają zostać przekazane;
• umowa ma treść ekonomiczną;
• jest prawdopodobne, że jednostka otrzyma wynagrodzenie, które będzie jej przysługiwało w zamian za dobra lub usługi, które zostaną przekazane klientowi.

W momencie zawarcia umowy Grupa dokonuje oceny dóbr lub usług przyrzeczonych w umowie z klientem i identyfikuje jako zobowiązanie do wykonania świadczenia każde przyrzeczenie do przekazania na rzecz klienta:

• dobra lub usługi (lub pakietu dóbr lub usług), które można wyodrębnić; lub
• grupy odrębnych dóbr lub usług, które są zasadniczo takie same i w przypadku których przekazanie na rzecz klienta ma taki sam charakter.

Grupa ujmuje przychody w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów, czyli uzyskania zdolności do bezpośredniego rozporządzania tym składnikiem aktywów i możliwości uzyskiwania z niego zasadniczo wszystkich pozostałych korzyści.

Grupa przenosi kontrolę nad dobrem lub usługą w miarę upływu czasu i tym samym spełnia zobowiązanie do wykonania świadczenia oraz ujmuje przychody w miarę upływu czasu, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:

• klient jednocześnie otrzymuje i czerpie korzyści płynące ze świadczenia Grupy, w miarę wykonywania przez Grupę tego świadczenia;
• w wyniku wykonania świadczenia przez Grupę powstaje lub zostaje ulepszony składnik aktywów (np. produkcja w toku), a kontrolę nad tym składnikiem aktywów – w miarę jego powstawania lub ulepszania – sprawuje klient; lub
• w wyniku wykonania świadczenia przez Grupę nie powstaje składnik aktywów o alternatywnym zastosowaniu dla Grupy, a Grupie przysługuje egzekwowalne prawo do zapłaty za dotychczas wykonane świadczenie.

Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia spełnianego w miarę upływu czasu Grupa ujmuje przychody w miarę upływu czasu, mierząc stopień całkowitego spełnienia tego zobowiązania do wykonania świadczenia. Celem pomiaru jest określenie postępu w spełnianiu zobowiązania jednostki do przeniesienia kontroli nad dobrami lub usługami przyrzeczonymi klientowi (tj. stopnia spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia).

Po spełnieniu (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia Grupa ujmuje jako przychód kwotę równą cenie transakcyjnej, która została przypisana do tego zobowiązania do wykonania świadczenia. Cena transakcyjna uwzględnia część lub całość kwoty szacowanego wynagrodzenia zmiennego wyłącznie w takim zakresie, w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi odwrócenie znaczącej części kwoty wcześniej ujętych skumulowanych przychodów w momencie, kiedy ustanie niepewność co do wysokości wynagrodzenia zmiennego. Przychody są rozpoznawane po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy, inne podatki od sprzedaży lub opłaty oraz rabaty i upusty.

W celu ustalenia ceny transakcyjnej jednostka uwzględnia warunki umowy oraz stosowane przez nią zwyczajowe praktyki handlowe. Cena transakcyjna to kwota wynagrodzenia, które – zgodnie z oczekiwaniem Grupy – będzie jej przysługiwać w zamian za przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich.

Przychody z hurtowej sprzedaży energii elektrycznej

Umowy sprzedaży energii elektrycznej zawarte na rynku hurtowym są zgłaszane do Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) w postaci deklarowanej w każdej godzinie ilości energii elektrycznej, którą spółka, jako dostawca, zobowiązana jest dostarczyć lub spowodować jej dostarczenie, a odbiorca odebrać. Cena rozliczeniowa, jak i wolumeny energii elektrycznej w poszczególnych godzinach wynikają z wcześniej podpisanych Umów OTC (over the counter), bądź w przypadku sprzedaży na rynkach TGE z elektronicznie zarejestrowanych transakcji. Przychód ze sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie jest rozpoznawany w dniu dostawy.

Rzeczywiste dostawy energii elektrycznej odbywają się poprzez Rynek Bilansujący gdzie OSP zabezpiecza wiarygodność danych w zakresie dostarczanej ilości energii, a odchylenia ilościowe od zgłoszonych wcześniej grafików pracy (tzw. USE: Umów Sprzedaży Energii) są rozliczane po cenach wynikających z mechanizmu funkcjonowania Rynku Bilansującego. Rozliczenia Rynku Bilansującego wykonywane są z OSP w cyklach dekadowych natomiast rozliczenia sprzedaży hurtowej na TGE prowadzone są z IRGiT będącej gwarantem rozliczeń transakcji zawartych na TGE, wykonywane są dobowo zgodnie z regulaminem rozliczeń IRGiT. W przypadku Umów OTC rozliczenia realizowane są zgodnie z zapisami tych Umów tj. w cyklach dekadowych lub miesięcznych.

Przychody ze sprzedaży ciepła w segmencie Ciepłownictwo

Przychody są wyceniane według aktualnie obowiązujących stawek taryfowych, podlegających zatwierdzaniu przez Prezesa URE. Stawki taryfowe dotyczą zamówionej mocy cieplnej, sprzedanej energii cieplnej i nośnika ciepła. Przychody zafakturowane z tytułu sprzedaży ciepła stanowią iloczyn opisanych wyżej stawek taryfowych i wolumenów sprzedaży.

Sprzedaż ciepła w ujęciu ilościowym pochodzi z przeprowadzonych odczytów układów pomiarowo- rozliczeniowych. Odczyty są dokonywane we wskazanych dniach roboczych każdego miesiąca kalendarzowego, w tym również w dacie zbliżonej do końca miesiąca. W związku z tym, na potrzeby sprawozdawczości finansowej dokonywane są doszacowania wolumenu sprzedaży dla okresu między ostatnią datą odczytu w miesiącu a końcem tego miesiąca.

Przychód ze sprzedaży ciepła jest rozpoznawany w momencie dostarczenia ciepła zgodnie z uzyskanymi odczytami wraz z doszacowaniem.

Przychody ze sprzedaży usług dystrybucji energii elektrycznej w segmencie Dystrybucja

Wielkość przychodów ze sprzedaży usług dystrybucji energii elektrycznej wynika z udokumentowanej sprzedaży, powiększonej o dokonane doszacowanie niezafakturowanej w danym okresie sprzedaży usług dystrybucji energii elektrycznej oraz pomniejszone o wartość doszacowania tej sprzedaży z poprzedniego okresu. Doszacowanie sprzedaży jest dokonywane nie rzadziej niż na koniec każdego kwartału.

Przychód z tytułu usługi dystrybucyjnej rozpoznawany jest w momencie wykonania usługi, na podstawie wskazań układów pomiarowo-rozliczeniowych, z uwzględnieniem doszacowania zużycia.

Konto regulacyjne

Przychody z tytułu świadczonych usług dystrybucji energii elektrycznej za rok 2021 nie zostały pomniejszone o saldo konta regulacyjnego wynoszące 253 mln PLN w roku 2021.

Kalkulacja salda   konta   regulacyjnego   została   dokonana   zgodnie   z   zasadami   określonymi w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 13 listopada 2020 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną. Saldo konta regulacyjnego stanowi różnicę pomiędzy sumą przyjętego w taryfie na rok 2021 planowanego przychodu będącego podstawą kalkulacji stawek opłat dystrybucyjnych, a sumą rzeczywiście uzyskanego przychodu w roku 2021, która to różnica nie zależy od Grupy i jest przede wszystkim wynikiem odchyleń nośników opłat takich jak np. wolumen dostaw energii elektrycznej czy poziom mocy umownej, na podstawie których kalkulowane są stawki opłat.

Saldo konta regulacyjnego za rok 2021 zostanie uwzględnione przez Prezesa URE przy kalkulacji taryfy i wpłynie na wysokość przychodu regulowanego w roku 2023 (ewentualnie również w kolejnych latach).

Przychody ze sprzedaży energii elektrycznej oraz paliwa gazowego w segmencie Obrót

Grupa uzyskuje przychody ze sprzedaży energii elektrycznej oraz gazu ziemnego do odbiorców finalnych oraz na rynku hurtowym. Przychody ze sprzedaży energii elektrycznej są rozpoznawane na podstawie miesiąca sprzedaży wskazanego na fakturach.

Ze względu na ciągły charakter dostaw energii, na potrzeby prawidłowego ujęcia w księgach rachunkowych Grupa koryguje przychody ze sprzedaż (sprzedaż zafakturowana) o wielkość dostarczonej a niezafakturowanej w danym okresie energii. Doszacowanie sprzedaży energii elektrycznej jest dokonywane na koniec każdego miesiąca.

Kalkulacja wartości doszacowania sprzedaży dokonywana jest odrębnie dla każdego punktu poboru energii oraz odrębnie dla poszczególnych składników ceny i rodzajów opłat taryfowych. Doszacowanie wolumenu energii elektrycznej jest obliczane na podstawie przeciętnego dziennego zużycia energii dla danego punktu poboru, wyznaczonego w oparciu o:

• dane ze sprzedaży energii zafakturowanej w ostatnim okresie rozliczeniowym,
• prognozowane dzienne zużycie energii.

Doszacowanie wolumenu energii elektrycznej dla nowo pozyskanego punktu poboru energii (nieposiadającego historii zużycia energii elektrycznej w systemie bilingowym) wyznaczane jest na podstawie deklarowanego przez klienta wolumenu.

W przypadku punktów poboru energii elektrycznej rozliczanych z wykorzystaniem faktur prognozowych, doszacowanie urealnia sprzedaż poprzez przeliczenie wartości opłat dla prognozowanej ilości energii wg aktualnych stawek, obowiązujących w okresie prognozowanym.

Należności z tytułu doszacowanej sprzedaży na dzień 31 grudnia 2021 roku są przedstawione w nocie 25.1.1 niniejszego sprawozdania finansowego.

Przychody z Rynku Mocy

Rynek mocy wprowadzono w Polsce na podstawie przyjętej przez Sejm 8 grudnia 2017 roku Ustawy o rynku mocy. Na mocy Ustawy Dostawcy mocy mogą w aukcjach mocy zaoferować Operatorowi (PSE S.A.) obowiązek mocowy na określony okres dostaw. Obowiązkiem mocowym nazywa się zobowiązanie Dostawcy mocy do pozostawania w okresie dostaw w gotowości do dostarczania określonej mocy elektrycznej do systemu przez jednostkę rynku mocy oraz do dostawy określonej mocy elektrycznej do systemu w okresach zagrożenia. Zgodnie z art. 90 ust. 3 Ustawy pierwszym okresem dostaw był rok 2021. GK PGE w wyniku Aukcji Głównej na rok 2021, która odbyła się 15 listopada 2018 roku zakontraktowała ponad 11,5 GW obowiązków mocowych i począwszy od stycznia 2021 otrzymuje przychody od PSE S.A. z tytułu realizacji tych obowiązków.

Przychody z leasingu operacyjnego

Przychody z tytułu leasingu operacyjnego są ujmowane w wyniku bieżącego okresu przy zastosowaniu metody liniowej przez okres leasingu, chyba że zastosowanie innej systematycznej metody lepiej odzwierciedla sposób rozłożenia w czasie zmniejszania się korzyści czerpanych z oddanego w leasing składnika aktywów.

Niezdyskontowane opłaty leasingowe, które będą otrzymane w skali roku w następnych okresach zaprezentowano w poniżej tabeli.

 

Przychody ze sprzedaży za rok 2021 w podziale na kategorie

Poniższa tabela przedstawia uzgodnienie między ujawnieniem przychodów w podziale na kategorie a informacjami o przychodach, które jednostka ujawnia dla każdego segmentu sprawozdawczego.

W łącznej kwocie przychodów ze sprzedaży Grupa ujęła 40 mln PLN z tytułu transakcji sprzedaży, dla których wartość nie została ostatecznie ustalona na koniec okresu sprawozdawczego. Grupa PGE dokonuje szacunków przychodów, z czego najistotniejszy dotyczy doszacowania przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego, usług dystrybucyjnych w segmentach Obrót i Dystrybucja a także szacunek przychodów z tytułu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji w segmencie Ciepłownictwo.

Opłaty leasingowe ujęte jako przychód w 2021 roku wyniosły 84 mln PLN (278 mln PLN w 2020 roku). Grupa nie osiągnęła przychodów z tytułu leasingu operacyjnego odnoszących się do zmiennych opłat leasingowych, które nie są zależne od indeksu lub stopy.

Poniższa tabela przedstawia przychody z umów z klientami w podziale na kategorie, które odzwierciedlają sposób, w jaki czynniki ekonomiczne wpływają na charakter, kwotę, termin płatności oraz niepewność przychodów i przepływów pieniężnych.

Przychody ze sprzedaży za rok 2020 w podziale na kategorie

Poniższa tabela przedstawia uzgodnienie między ujawnieniem przychodów w podziale na kategorie a informacjami o przychodach, które jednostka ujawnia dla każdego segmentu sprawozdawczego.

 

W łącznej kwocie przychodów ze sprzedaży Grupa ujęła 47 mln PLN z tytułu transakcji sprzedaży, dla których wartość nie została ostatecznie ustalona na koniec okresu sprawozdawczego. Grupa PGE dokonuje szacunków przychodów, z czego najistotniejszy dotyczy doszacowania przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego, usług dystrybucyjnych w segmentach Obrót i Dystrybucja a także szacunek przychodów z tytułu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji w segmencie Ciepłownictwo.

Poniższa tabela przedstawia przychody z umów z klientami w podziale na kategorie, które odzwierciedlają sposób, w jaki czynniki ekonomiczne wpływają na charakter, kwotę, termin płatności oraz niepewność przychodów i przepływów pieniężnych.